İmanda Taklit Tahkik Meselesi:
İmanın terim manası, Peygamber Efendimiz (s.a.v)’in yüce Allah’tan getirdiklerini doğru olduğunu kabul edip, onlara gönülden inanmaktır.
İman, herhangi bir delile, bilgiye veya araştırmaya dayalı olup olmamasına göre tahkiki ve taklidi olarak ikiye ayrılır.
Taklidi iman, herhangi bir araştırmaya ve delile dayanmaksızın, anne ve babadan, çevreden görerek veya duyarak elde edilen imandır.
Tahkiki (hakiki) iman, bilgiye, araştırmaya ve delile dayanan imandır. Bu şekilde bir iman Allah’ı isim ve sıfatlarıyla tanıyarak bu isim ve sıfatların kâinatta, yeryüzünde ve bütün canlılardaki tecellilerini (yansımaları) bilerek, hissederek ulaşılan sağlam sarsılmaz bir imandır.
Bu iki imanın hayatımıza yansımaları kısaca şu şekildedir. İblîs, “Rabbim! Benim sapmama imkân verdiğin için yemin olsun ki ben de yeryüzünde onlara (günahları) şirin göstereceğim ve -aralarından senin (ihlaslı)samimi kulların hariç- onların topunu kesinlikle yoldan çıkaracağım.” ihlas, Allah’a karşı kulluğumuzda samimi olmak ve yaptığımız bütün işlerimizi yalnız onun rızasını kazanma maksadıyla yapmaktır.
Hakiki imanı elde eden biri ihlası yakalayan kimsedir. Bu sebeple ayette de belirtildiği üzere şeytan, samimi tahkiki imana sahip kimseleri yoldan çıkaramaz. Yine bu imana sahip bir kimse Allah’a sorumluluklarının her daim farkında olur. Emirlerini yerine getirmeye, yasaklarından kaçınmaya çalışır.
Taklide dayalı imana sahip kişilerde ise şeytan ayağını kolaylıkla kaydırabilir. Kişi Allah’a iman ettiğini söyler ama Allah’a karşı sorumluluklarını yerine getirmez., yasakladığı şeylere de dikkat edip sakınmaz. Örneğin 5 vakit namazını kılmaz, orucunu tutmaz, rahatlıkla yalan söyler, ticaretinde hile yapar, insanları kırar, gıybet eder, işlediği günahlara sürekli kılıf bulmaya çalışır vb. günahlarla sürekli meşgul ola ola bir zaman sonra iman dairesinden çıkabilir.
Sonuç olarak, taklide dayalı iman her daim ayağımızın kayabileceği bir zemindir. Bu sebeple imanımızı Kur’an’ı sürekli okuyup, üzerinde düşünüp, hayatımızın bir parçası haline getirerek taklitten tahkike geçirmeliyiz. Yoksa imanımız her zaman tehlike altında olur. Şeytan her an ayağımızı kaydırabilir.
Bu konuda geniş bilgi almak isteyenler “Kimliğini Arayan Genç” İsimli kitabıma müracaat ederek daha detaylı bilgiler edinebilir. Sağlıcakla kalın.
Eğitimci/Yazar Mustafa Kılınç
