Bu yazımızda sizlere hayatınıza dokunacak, hayatınızı iyileştirecek, geliştirecek hayatın temel taşı diyebileceğimiz bazı önemli bilgileri paylaşmak istiyorum. Gelişim, insanın yaşam yolculuğunda doğal olarak her zaman varlığını sürdüren en önemli süreçlerden biridir. Zihinsel, duygusal, bilişsel, davranışsal, ruhsal gelişim; bireyin iç iletişimini, hislerini, huzurunu, günlük yaşamını, hayatını şekillendiren temel taşlardır. Bu yazımızda sizlere zihin ve gönül gelişiminin neden bu kadar önemli olduğunu ve bu gelişimin nasıl gerçekleştirilebileceği ile ilgili bazı püf noktaları sizler için açıklamaya çalışacağız.
Zihinsel Gelişim:
Beynimizin iki boyutu vardır; biyolojik boyut, psikolojik boyut.
Biyolojik boyut: Nöron, dentrit, beyin sapı, limbik sistem, neokorteks, frontal lop, parietal, oksipital lop, temporal lop, serebellum gibi beden azalarını yönetmek, duyguları, belleği, düşünmeyi, görme, işitme, konuşma gibi özelliklerimizin sağlıklı çalışabilmesi için gerekli olan fiziki ihtiyaçların, salgıların, kimyasalların çalışma sistemini yönetir. Psikolojik boyut ise göz ile veya teknolojik cihazlar; emar-rontgen-ultrason-eeg-tomografi gibi görüntüleme araçları ve tahliller ile ortaya çıkmayan ancak varlığı kişi tarafından gerçek olarak hissedilen, algılanan durumlardır.
Psikolojik boyut zihnin görülemeyen, ölçülemeyen boyutudur. Birçok insan bazı şikayetler ile hastanelere baş vurur ancak şikayetlerin biyolojik boyutta tespit edilemeyince psikolojik olarak nitelendirilir. Bu durum bazı insanlarda şikâyetin gerçekte olmadığı, uydurulduğu, numara yapıldığı gibi yanlış düşüncelere yol açar. Aslında durum zihinsel boyut ile ilgili olup gerçekten vardır, insanı acı içerisinde halden hale sokabilir ama ölçülebilmesi mümkün değildir. Problem somut enerji olarak vardır, ağrısı-acısı hissedilir ancak cihazlar ile ölçülemez ve ispatlanamaz.
Bu durum her insanın ya çevresinin ya da kendisinin başına mutlaka gelmiştir veya gelecektir. Bu sebeple zihinsel gelişim ve farkındalık oldukça önemli, yaşam kalitesini koruma açısından büyük faydalar içermektedir.
Kalp ve gönül ilişkisi de benzer durumdur: Kalbin biyolojik boyutu kanı pompalamak, kirli kanı temizlemek için gerekli çalışmaları yapmak, oksijen dengesini sağlamak gibi işlerle ilgilenir. Kalbin biyolojik boyutu ekg gibi teknolojik aletler ile ölçümleri yapılır. Gönül boyutu ise sevgi, his, duygu, değer, vicdan, istek, arzu, düşünce gibi birçok zihinsel özelliğin yönlendiricisi, anlamlandırıcısı, kaynağı gibi şeylerle kendisini göstermektedir.
Kısaca zihin ve gönül, aslında hayatın öz tarafı, insanı harekete geçirici ve bakış açılarımızı ortaya çıkaran ana kaynaklardır.
Zihin boyutunu güçlendirmek açısından öneriler:
Bilişsel Beceriler: Zihinsel gelişim, bilişsel becerilerin kazanılmasıyla başlar. Bu açıdan baktığımızda neden ilk emirin “Oku” olduğunu çok daha iyi anlayabiliyoruz. Okumak ve okumaları Allah’ın ismiyle yapmak, onun rızasına uygun yapmak, dünya ve ahiret dengesini sağlayacak şekilde yapmak arzulanan faydaların ortaya çıkması için oldukça önemlidir. Bu beceri geliştikçe düşünme, problem çözme, hafıza ve soyutlama yeteneklerimiz de otomatik olarak gelişir. Hayat boyu eğitimler, özel okumalar, sürekli öğrenme ve hep merak içerisinde olmak bu süreci destekler.
Dil-İletişim Gelişimi: Dil, kendimizi, anlam dünyamızı, istek ve arzularımızı, düşüncelerimizi ortaya koymanın ifade etmenin anahtarıdır. Dil-iletişim becerisi gelişimi, kelime hazinesi, dil bilgisi, duygu yönetimi ve iletişim becerilerini içerir.
Sosyal-Davranışsal Beceriler: İnsanlar arası ilişkilerde başarılı olmak için sosyal-davranışsal beceriler önemlidir. Empati, iş birliği ve iletişim bu alanda gelişimi destekler. İnsan hayat sürecinde çok farklı haller içerisine girer, her halin duygu-davranış içerikleri birbirinden çok farklıdır. Sosyal zekâ ve davranış becerileri geliştikçe insanlar hangi durumda ne yapacaklarının farkında olurlar ne düşünüp hissedeceklerinin bilincini kazanırlar.
Gönül Gelişimi:
Duygusal Zekâ: Duygusal zekâ, kendi duygularımızı hissetme, farkına varma, anlama ve başkalarının duygularına saygı gösterme yeteneğidir. Empati, sempati, hoşgörü ve sevgi bu alanda önemlidir.
Değerler ve Ahlak: Gönül gelişimi, değerlerimizi tanımlamak, anlamak, içselleştirmek ve ahlaki bir yaşam sürmekle ilgilidir. Maneviyat hem zihin hem gönül açısından ortak noktadır. Zihin ve gönül birlikte olabilmek, potansiyel ve kapasitelerini üst düzey kullanabilmek için yaratıcı Yüce Allah ile irtibat halinde olmak ister. Bu gerçekleşmediğinde denge ortaya çıkmaz ve farklı sıkıntılar ortaya çıkmaya başlar. Samimiyet, huzur, iyi niyet, dürüstlük ve yardımseverlik gibi özellikler bu durumdan yüksek seviyede etkilenirler.
Ruhsal Gelişim: İçsel inanç boyutu, huzur ve maneviyat, gönül gelişiminin en önemli parçasıdır. İbadetler, helal-haramlar, dua, tövbe ve düşünsel yolculuk tefekkür bu alanda en önemli destekleyicilerdir.
Zihin ve Gönül Gelişimi Neden Önemlidir?
Zihinsel ve gönül gelişimi, İnsanın yaratılış amacıdır, insanın potansiyelinin, verimliliğinin, işlevselliğinin maksimum düzeye çıkmasının tek yoludur.
İyi bir zihinsel ve bedensel sağlık için güçlü maneviyat enerjisi olmazsa olmaz olup huzurun tek adresidir. Bu durum insanın yaşam kalitesini de ortaya çıkarır.
Toplumda daha nitelikli, anlayışlı ve saygılı bireylerin çoğalmasını istiyorsak bunun başka yolu yoktur. Eğitimde ve sosyal hayatta nicelik ve nitelik olarak daha iyi olmak istiyorsak tek çare bu alanlara büyük projeler üretmeli, yatırımlar yapmalı, büyük gayretler göstermeliyiz.
Unutmayalım ki, bu dünyada gerçekleştireceğimiz zihin ve gönül gelişimi çalışmaları hem dünya hem ahiret hayatının en değerli yatırımı olacaktır. Kendimizi bu yolda sürekli motive ederek geliştirelim, benim elimden bir şey gelmez-öğrenilmiş çaresizlik yaşamak düşüncelerini silkelenerek üzerimizden atalım ve çevremize, sevdiklerimize de bu yolda farkındalıklar kazandırarak onlara gelişim yolculuklarında destek olmaya çalışalım.
Sağlıkla kalınız!
